Projekt nowej ustawy dla studentów oraz uczniów
Bezrobotny absolwent
Wielu młodych ludzi kończąc naukę nie wie, co tak naprawdę chciałoby robić w swym przyszłym życiu. Opuszczają mury szkoły, nie mając nie tylko zagwarantowanej pracy, ale nawet często praktycznego przygotowania do zawodu. Jak podaje Instytut Badań Edukacyjnych, obecnie aż 34% bezrobotnych absolwentów pozostaje bez pracy ponad rok, a ponad połowa z niedawnych absolwentów pracuje na umowy czasowe. Bez pracy pozostaje 14 proc. magistrów i licencjatów.
Ok. 60% Polaków nie pracuje w wyuczonym zawodzie. Oznacza to wielkie straty dla gospodarki.
Niedopasowanie kompetencyjne
Praktyka zdobyta na studiach ułatwia wdrażanie absolwenta do zawodu. Lecz nie każdy podczas nauki ma możliwość skorzystania z praktyk w wymarzonej firmie. Pracodawcy nie chcą zatrudniać absolwentów twierdząc, że polskie szkoły nie przygotowują do pracy, stosując przestarzałe metody nauczania. Ponadto absolwenci mają niejednokrotnie spore wymagania, lecz niewielkie umiejętności praktyczne. Wyniki badań Bilansu Kapitału Ludzkiego pokazują, że zjawisko tzw. niedopasowania kompetencyjnego jest problemem dla osób szukających zatrudnienia, ale jest to też bariera dla rozwoju wielu branż i firm.
Program Absolwent Plus
Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło prace nad przygotowaniem ram dla nowego programu skierowanego do absolwentów szkół wyższych i ponadgimnazjalnych o nazwie Absolwent Plus ( Absolwent + ).
Program ten ma zastąpić regulacje Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i odbiurokratyzować działania mające na celu ułatwienie startu zawodowego osobom kończącym naukę i wchodzącym na rynek pracy.
Rząd postanowił przyjrzeć się dokładniej obecnym regulacjom i zmienić je w sposób radykalny. Ten priorytetowy projekt ma być uzupełnieniem przygotowywanych zmian w oświacie, czyli Programu Świadomy Uczeń, o którym pisaliśmy wcześniej.
Nowe spojrzenie na staż absolwencki
Urzędy pracy oferują obecnie możliwość ukończenia stażu absolwenckiego, ale w praktyce mało kto z tej oferty korzysta. Staż taki w rozumieniu Kodeksu pracy nie jest zatrudnieniem, a stażysta pozostaje osobą bezrobotną, która ma bardzo zawężone możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego.
Dużym ograniczeniem jest m.in. wymóg rejonizacji, który wymusza staranie się o staż w miejscu zameldowania. Ponadto jeżeli zainteresowani sami nie znajdą pracodawcy, to urząd może to zrobić za nich. A więc możemy trafić w miejsce, które nie będzie rozwijało naszych prawdziwych zainteresowań. Może się też okazać, że po wybraniu przez absolwenta firmy, urząd pracy, nie ma akurat środków. Nie możemy też odbyć takich praktyk w kilku różnych przedsiębiorstwach.
Całość obarczona jest też koniecznością wypełnienia stosu dokumentów, zarówno przez wnioskującego jak i przez pracodawcę / opiekuna stażu. Dodatkową pracę mają również urzędnicy. Kolejne problemy pojawiają się wtedy, gdy któraś ze stron chce zakończyć staż przed terminem.
Program Absolwent Plus ma zastąpić obecny, przestarzały staż absolwencki . Zaoferuje zupełnie inne podejście do młodych ludzi i wchodzenia przez nich w dorosłe życie.
Na czym polega program Absolwent Plus ?
Program Absolwent Plus stawia na samodzielność i odpowiedzialność młodych ludzi oraz na budowanie przez nich bezpośrednich, zawodowych relacji z przedsiębiorcami. Pomija niemal całą biurokratyczną machinę, kładąc nacisk na elastyczność, zaradność i naukę podejmowania świadomych decyzji, wyciągania wniosków i trafnego budowania kariery zawodowej. Propaguje powszechność stażu jako nowoczesny pomost łączący edukację z przyszłą pracą.
Każdy zakwalifikowany uczestnik tego programu będzie miał możliwość otrzymania bezzwrotnego 12-miesięcznego wsparcia finansowego w wys. min. 18 tys. zł netto, czyli 1500 zł miesięcznie, aby z większym spokojem, bez nadmiernej presji, odnaleźć po zakończeniu nauki, najlepszą ścieżkę własnej zawodowej przyszłości. Znaleźć zawód lub zdecydować się na takie studia, które naprawdę będą rozwijały jego pasję. Rozwijanie talentu i zainteresowań w efekcie prowadzi do zawodowej doskonałości, a to przekłada się na zwiększenie satysfakcji z pracy, na zarobki i na lepiej funkcjonującą gospodarkę i poprawę konkurencyjności kraju.
Pieniądze przez 12 miesięcy od ukończenia szkoły będą wypłacane bezpośrednio na konto absolwenta w okresach miesięcznych, bez obowiązku zgłaszania się w urzędzie lub wypełniania stosu biurokratycznych dokumentów. Ma to zapobiec niepotrzebnym kosztom i kolejnemu wzrostowi biurokracji.
Jedynym obowiązkiem osoby, która w takim programie będzie uczestniczyła, będzie złożenie wniosku wstępnego w wersji elektronicznej. Weryfikacja danych i akceptacja zostanie przeprowadzona zdalnie przez urzędników we współpracy z placówkami szkolnymi.
Absolwent będzie mógł na zasadzie dobrowolności podsumować efekty swojego wyboru na specjalnej stronie internetowej AbslowentPlus pl
Strona ta ma być także platformą komunikacji pracodawców z absolwentami.
Kto będzie mógł skorzystać z programu ?
Program Absolwent Plus obejmie (przynajmniej na początku) wyłącznie absolwentów i abiturientów szkół i uczelni stacjonarnych oraz uczniów i słuchaczy dziennych szkół średnich i policealnych.
Z programu tego będzie mógł skorzystać każdy absolwent, który ma ukończone 18 lat i nie więcej niż 26 lat; jest absolwentem szkoły średniej, policealnej lub wyższej znajdującej się na terytorium Polski, ma obywatelstwo polskie i złoży wniosek w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły lub uczelni.
Warunkiem będzie też posiadanie i podanie konta bankowego, na który będą przelewane środki.
Program ma objąć zarówno szkoły publiczne jak i niepubliczne. Ewentualne rozszerzenie go na absolwentów placówek zaocznych i wieczorowych, będzie uzależnione od zebranych doświadczeń w pierwszych latach funkcjonowania tego projektu.
W przeciwieństwie do obecnej Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoba zainteresowana otrzymaniem wsparcia, nie będzie musiała rejestrować się w urzędzie pracy. W okresie stażu będzie mogła też uzyskiwać dodatkowe przychody.
Na co absolwent może przeznaczyć pieniądze z programu Absolwent Plus ?
Decyzję o tym, na co zostaną przeznaczone środki wypłacone w programie Absolwent Plus, ma podejmować każdy z absolwentów indywidualnie. To będzie absolutnie nowatorskie podejście i prawdziwy egzamin dojrzałości dla rządu i młodych ludzi. Metoda kija i marchewki otrzyma zupełnie nowe, życiowe oblicze. Absolwent otrzyma tzw. marchewkę a kijem dostanie od życia, jeśli tego okresu i tych środków nie wykorzysta w optymalny sposób.
Kilka przykładów
Osoba, która planuje otworzyć własną knajpkę, może przykładowo przeznaczyć te pieniądze na życie lub na wynajęcie pokoju w mieście, w którym chce praktykować u boku najlepszych restauratorów, barmanów i kucharzy. Brak wynagrodzenia lub jej bardzo niski pułap, powinien zachęcić niektórych właścicieli knajpek do przyjęcia stażysty, a praktykantowi da bardzo ważne doświadczenie i referencje. Pozwoli to nie tylko poznać gastronomię od kuchni, ale w ogóle zobaczyć, czy taki biznes na pewno jest dla niego atrakcyjny?
Co więcej – roczny okres pozwoli także w razie potrzeby zmienić miejsce stażu nawet kilkukrotnie w ciągu 12 miesięcy, bez konsekwencji dla każdej ze stron.
Jakaś osoba może być zainteresowana uruchomieniem własnej działalności. Początek takiej działalności to zazwyczaj bardzo trudny okres, w którym liczy się każda złotówka. Jeżeli ktoś zechce skorzystać ze szkoleń, z warsztatów motywacyjnych, z praktyki u innych lub też połączyć własny biznes z pracą, to zdecyduje o tym sam absolwent, a nie urzędnik. Pierwsze, własne dochody pozostaną we firmie, bez konieczności przeznaczania całości na przeżycie.
Podróż po kraju lub po świecie też będzie akceptowana. To wcale nie musi oznaczać, że te pieniądze zostały zmarnowane. Urzędnicy nie mają monopolu na to, co lepiej służy ludziom. Być może ktoś zainteresowany pracą w branży turystycznej, dokona ciekawych obserwacji w innych zakątkach świata, pozwalających spojrzeć w nowatorski sposób na rozwój turystyki w miejscu zamieszkania. Niewykluczone też, że podróże umożliwią znalezienie niszy rynkowej w zupełnie innej dziedzinie.
Nic tak ponoć nie rozwija inteligencji jak podróżowanie i jest to ponoć jedyna rzecz, na którą wydajesz pieniądze, a mimo tego stajesz się bogatszy.
Gdzie jest haczyk ?
Przede wszystkim z tego programu będzie można skorzystać tylko jeden raz w życiu.
Tak więc osoba kończąca szkołę średnią, która chce przed wyborem kierunku studiów, dać sobie rok do namysłu, nie będzie mogła wnioskować o te środki ponownie po ukończeniu wyższej uczelni.
Po drugie w okresie trzech do pięciu lat od zakończenia tego programu lub od ukończenia studiów, w przypadku skorzystania z programu przed ich rozpoczęciem, nie będzie można otrzymywać zasiłku z urzędu pracy.
Rząd liczy, że koszty związane z realizacją programu Absolwent Plus, mogą zwrócić się w dłuższej perspektywie zarówno w postaci podwyższenie konkurencyjności, wydajności pracy jak i satysfakcji z dobrego dopasowania ludzi do wykonywanego zawodu. Ponadto pomoże to nieznacznie ograniczyć ilość urzędników zatrudnionych w urzędach pracy, którzy do tej pory byli oddelegowani do zadań związanych ze stażem absolwenckim.
Koszty programu
Co roku mury szkół wyższych i ponadgimnazjalnych, opuszcza ok. 350 tys. absolwentów, którzy kwalifikowaliby się do programu Absolwent Plus. Gdyby więc objąć tym programem wszystkie osoby kończące naukę i gdyby przyjąć subwencję w wys. 1,5 tys. zł, byłaby to wartość nieco ponad 6 mld złotych rocznie.
Autorzy programu zakładają jednak, że osób, które zdecydują się z tego programu skorzystać nie powinno być więcej niż 50-75% z wszystkich uprawnionych. Prawdopodobny koszt tego programu mógłby więc wynieść w przedziale 3-4,5 mld złotych rocznie. Jednak ograniczenie wypłat dla bezrobotnych absolwentów powinno przynieść dodatkowe oszczędności w wysokości ok. 1-2 mld rocznie.
Dzięki temu łączny, szacunkowy koszt programu nie powinien przekroczyć kwoty 2,5 mld zł rocznie, a więc w przybliżeniu tylko 10% tego, co jest przeznaczone na program Rodzina 500 Plus.
Opinie naukowców
Osoby ze środowisk naukowych i organizacji pracodawców z nadzieją przyglądają się proponowanym zmianom i wnoszą swoje uwagi do tego projektu. Podkreślają, że planowane wydatki nie są duże, a korzyści wynikające ze zmian w gospodarce, mogą wielokrotnie przekroczyć nakłady.
Program pilotażowy
Eksperci oświatowi oraz rynku pracy, proponują jednak stopniowe wprowadzanie tego programu, analizowanie wyników i korygowanie na bieżąco jego założeń. Niewykluczone więc, że program Absolwent Plus zostanie w ciągu pierwszych pięciu lat zostanie wprowadzony tylko pilotażowo.
Pilotaż może więc być wprowadzony dla 10% spośród tych, którzy wystąpią z wnioskiem o jego wykorzystanie. Kryteria próbnego doboru osób nie zostały jeszcze ustalone, lecz bilans pierwszego roku programu pilotażowego powinien więc zamknąć się w kwocie 250 mln złotych.
Czy program Absolwent Plus okaże się atrakcyjny dla wszystkich młodych ludzi ?
Plany programu wydają się być atrakcyjne dla młodych ludzi. Nie oznacza to jednak wcale, że wszyscy, którzy będą mogli być nim objęci, skorzystają z tej propozycji. Część młodych osób wybrała już wcześniej drogę swej kariery naukowej lub zawodowej. Dla takich osób roczna przerwa, może okazać się mało pociągająca. Poza tym jak podaje GUS ok. ¼ osób uczących się, już podczas nauki studiów, rozpoczęła swą karierę zawodową.
Prace nad programem rozpoczęły się z inicjatywy serwisu Brukowiec pl
Wpis ten został napisany przeze mnie w 2017 roku dla mojej dawnej stronki Brukowiec pl
Nie lubię brukowców, plotek, sensacyjek i wchodzenia ludziom do ich prywatnego życia. Zazwyczaj staram się skupiać na tym, co prawdziwe, istotne, zrównoważone. Nie lubię brukowców, ale nie przepadam też za skrajnościami i negatywnymi odczuciami. Przekaz tabloidalny otacza nas coraz bardziej. Trudno przed nim uciec. Dlatego postanowiłem sam stworzyć brukowiec, który będę w stanie zaakceptować.
Brukowiec pl to była dla mnie forma auto-terapii prowadzonej pomiędzy próbą tabloidyzacji i konsumpcjonizmu naszego życia codziennego a napięciem wywieranym przez propagandystów partyjno – medialnych lub przez własne, poważne przemyślenia. To odskocznia od tego, co refleksyjne w świat zmyślony lub wymarzony. Proszę nie nastawiać się tutaj na rzetelne opisy rzeczywistości 🙂
Dodaj komentarz